Ach, dat mobieltje. Waar is de tijd dat het gewoon een telefoon was? Zo’n ding waarmee je even naar Mevr. Willy kon bellen om te zeggen dat je wat later thuis kwam. Dat was nog een tijd waarin de simpelheid van het leven in een broekzak paste.
Maar nu, dat ding in zijn zak is een alwetend orakel geworden. Apple heeft zijn nieuwste model uitgebracht, de Ipad Pro. En SIRI, de pratende interface met AI hersens, die al je apps controleert en alles in je leven beter gaat organiseren . Vragen kun je stellen alsof je met een vriendin praat, eentje die toevallig alles weet.
Privacy? Die is net zo verdwenen als de telefoongids uit de jaren ‘90.
Toch maakt die demente kankerlijer in Mr. Willy wel een vreugdesprongetje, zij het heel voorzichtig, die rotblessure aan z’n lies wil maar niet genezen. Want zeg nu zelf, Siri waakt trouw over hem. " Mr. Willy , tijd voor je pilletjes. En jij pillen zijn bijna op, wil ik er gelijk nieuwe bestellen? ". En met een luide "JA" is dat in no-time geregeld, aan huis gebracht en betaald . Want buiten je apothekers-app controleert Siri ook je bank-app. Al je afspraken worden opgevolgd. " Zeg, Mr Willy, je moet een halfuurtjes vroeger vertrekken hoor, d'r is een ongeluk gebeurd op de ring van Antwerpen en je moet omrijden ..."
Nou, voor iemand als Mr. Willy, die chaotisch leeft en plannen als een hobby beschouwt die hij nooit echt onder de knie heeft gekregen, en daarboven nog gaten in z'n hersenen heeft, is dat een uitkomst. Afspraken, boodschappen, foto’s ordenen, zelfs het verbeteren van mails – Siri doet het allemaal zonder met haar ogen te rollen. Want gelukkig heeft dat apparaat een eindeloos geduld en wordt nooit kwaad, zelfs niet als je ertegen roept of tiert, anders was het al lang gestopt met hem te helpen.
Maar is dat allemaal nu zó geweldig? Op een dag zal je mobieltje niet alleen je herinneringen sturen, maar ook je gedachten lezen, zelfs vóórdat je ze gehad hebt. Voor de mensen die niet zo gewend zijn om te denken, zal dat vast een hele vooruitgang zijn.
Want dat ding gaat een big brother worden over je hele leven. Het begint onschuldig, zoals een hond die je nog toelaat op de sofa, maar voor je het weet, bepaalt hij waar jij gaat zitten. “Je hebt nog twee ongelezen berichten,” meldt het ding, “en trouwens, je koelkast is bijna leeg. Zal ik je boodschappen alvast bestellen?”
En voordat je het weet, ben je er volledig aan overgeleverd. Op een dag word je wakker en heeft het zelfs besloten wat je gaat drinken: “Je cappuccino staat klaar, maar misschien moet je toch maar eens thee overwegen. Je hartslag schommelt de laatste tijd namelijk een beetje.”
Je krijgt pushberichten die je vertellen wanneer je moet opstaan, wanneer je neus gesnoten moet worden, of dat het hoog tijd is om je onderbroek te vervangen. O ja, en je moeder is morgen jarig, dus Siri heeft al een pot hyacinten laten afgeven. Je hoeft niets te doen, je hoeft nergens aan te denken.
En zo glijden we, stap voor stap, dieper in de omhelzing van dat mobieltje. Wat ooit een hulpmiddel was, wordt een alziend oog. Eerst geniet je nog van het gemak, dat zachte gefluister dat je even waarschuwt dat je sleutels nog op de keukentafel liggen, of dat het weer omslaat en je beter een paraplu meeneemt. Handig, denk je. Zo handig dat je bijna vergeet wat er ondertussen met je gebeurt.
De controle glipt weg, zonder dat je het door hebt. Steeds meer laat je dat apparaat voor je denken. Je vertrouwen groeit, net als de afhankelijkheid. En op een dag merk je dat het niet meer alleen om praktische zaken gaat. Het ding kent je beter dan jezelf. Het weet wanneer je vermoeid bent, misschien nog wel vóórdat je het zelf voelt. Het herkent de subtiele patronen in je hartslag, je ademhaling, en je dagelijkse bewegingen. "Mr. Willy," klinkt het vriendelijk maar vastberaden, "ik heb gezien dat je de laatste dagen slecht slaapt. Misschien moet je vanavond wat eerder naar bed gaan. Ik zal alvast de gordijnen dichtdoen en je favoriete podcast opzetten."
Je glimlacht even, schudt je hoofd, maar doet precies wat het zegt. Waarom niet? Het heeft het vast goed met je voor. Toch knaagt er iets. Het begint klein, als een onbestemd gevoel, een tinteling ergens achter in je hoofd. Wanneer heb je voor het laatst zélf besloten om eens vroeg naar bed te gaan? Of om juist eens lekker te laat op te blijven, met een glas wijn en een goed boek, ondanks alle waarschuwingen over je gezondheid?
Maar dan slaat de twijfel weer om in geruststelling. Het mobieltje weet het toch beter? Het heeft immers toegang tot alles: je hartslag, je slaapritme, je dieet. Het weet wanneer je gestrest bent en kan zelfs voorspellen wanneer je ziek gaat worden. En ach, is dat niet gewoon handig? De wetenschap heeft gesproken: meer data, betere beslissingen. En nu leef jij een optimaal leven, perfect afgesteld op jouw gezondheid, jouw wensen – of zijn het eigenlijk al lang niet meer jouw wensen?
Langzaam verstrijkt de tijd. Het mobieltje maakt steeds vaker de keuzes, niet alleen over je gezondheid, maar ook over wat je eet, waar je heen gaat, wie je ziet. "Ik heb een lunchafspraak voor je geregeld," zegt het op een ochtend. "Je hebt al een tijdje geen contact meer gehad met Peter, dus ik dacht dat het goed voor je zou zijn om bij te praten." En zonder dat je er erg in hebt, word je geleid door een algoritme dat je sociale leven onderhoudt alsof het een tuin is die regelmatig gesnoeid moet worden. Efficiënt. Praktisch. Zonder rommel.
Maar op een dag gebeurt het onvermijdelijke. Je hebt een keer geen zin om te doen wat je mobieltje zegt. Misschien ben je moe, misschien gewoon opstandig, wie weet. “Zou je nu niet eens een rondje gaan joggen?” vraagt het ding. “Het weer is perfect, en het is al twee dagen geleden ”
“Laat me met rust,” brom je, voor het eerst een beetje boos. Je zet het geluid uit en besluit koppig om binnen te blijven, te zitten, niks te doen. Voor even ben je de baas. Voor even ben je weer die slordige, ongeorganiseerde Mr. Willy die zijn eigen chaos koestert.
Maar de volgende ochtend begint het weer. "Goedemorgen, Mr. Willy. Ik zie dat je gisteren niet bent gaan joggen . Zou je niet een uurtje naar Basic-Fit gaan? 't is heel rustig nu."
En je geeft weer toe. Want hoe kun je anders? Het weet het beter, toch?
Zo wordt het leven een eindeloze dans met een onzichtbare partner. Het mobieltje leidt, jij volgt. En steeds als je denkt dat je misschien even kunt ontsnappen, merk je dat je alweer een stap verder bent gegaan. Een stap verder in de richting van een leven dat niet meer van jou is, maar van het apparaat in je zak.
Misschien, op een dag, als je oud en grijs bent, word je wakker en vraag je je af waar het misging. Misschien probeer je je nog te herinneren wanneer jij voor het laatst echt een eigen beslissing hebt genomen. Maar dan zal het mobieltje zich alweer melden, vriendelijk en beslist: “Mr. Willy, het is tijd voor je ochtendmeditatie. Zullen we beginnen met een paar diepe ademhalingen?”
En je volgt. Want het weet het beter. Het weet alles.
En ergens, diep vanbinnen, vraag je je af: weet ik eigenlijk zelf nog wel iets?